سالمندی دورانی از زندگی است که بقول ادیبان پارسی بهار جوانی در آن به اتمام میرسد و با تصور آن، مفاهیمی از پختگی ذهن و فکر، تجربه، رهایی از وابستگیها و درونگرایی از ذهن عبور میکند. در این دوران اعضای مختلف بدن درگیر روند افزایش سن شده و کم کم افراد بهدلیل کاهش ظرفیتهای فیزیولوژیک، مستعد ابتلا به انواع بیماریها و ناتوانی ها می شوند که بعضا یا خود کشنده بوده یا منجر به حوادث تهدید کننده حیات می شوند.
مطابق با آمار نشریه پرستاری سالمندشناسی میزان جمعیت سالمندان ایرانی مطابق با سرشماری سال ۹۸، ۹/۹ درصد است. بر اساس شیوع بیشتر بیماریهای زمینهای مانند بیماری قلبی عروقی، فشارخون، دیابت و...در سالمندان، لازم است به جمعیت سالخورده ایران توجه بیشتری شود.
براساس یافتههای بهدست آمده، وضعیت بیماران سالمند در برابر بیماریهای واگیردار از جمله COVID-19 و ... در شرایط مطلوبی قرار نداشته و با توجه به شیوع بیماریهای زمینهای در سنین سالمندی، میزان مرگ و میر در سالمندان بالا بوده و لازم است اقدامات پیشگیرانه با جدیت بیشتر ادامه یابد.
شـیوع مشـکلات و اختـلالات روانـی در افـراد سـالمند در ایـران، بیــش از 30 درصــد است و تحقیقات نشان دادهاند که وضعیت خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی سالمندان در شیوع سوء مصرف مواد، و میزان سلامت عمومی و آسیبپذیری آنها موثر است.
لذا سلامت جسم، روان و کیفیت زندگی این افراد اخیرا بیشتر کانون توجه بوده و بالطبع دندانپزشکی سالمندی نیز به موضوعی نو در عالم دندانپزشکی بدل شده است.
رسیدن به شرایط ایدهآل بهداشت و مراقبت دهان در این جمعیت خاص، آموزشهای علمی و عملی، منابع جامع و فراهم سازی بستری مناسب برای ارائه خدمات، میطلبد. بنابراین، هدف از تالیف این کتاب ارائه منبعی با سرفصلهای منطبق با برنامه درسی آموزشی دوره عمومی دندانپزشکی در درس سالمندشناسی بوده تا مورد استفاده دانشجویان رشته دندانپزشکی قرار گیرد. همچنین این کتاب میتواند مورد استفاده کلیه همکاران پزشک و دندانپزشک قرار گیرد.
در این کتاب سعی شده در ارتباط با مسأله فارماکولوژی، سندرومها و بیماریهای شایع این دوران، تغذیه، بیدندانی و تدابیر درمان دندانپزشکی نکات جدید و آخرین تغییرات آورده شود. همچنین تصاویر با کیفیت قابل قبول در کتاب گنجانده شده است که مربوط به بیمارانی است که من ایشان را معاینه و درمان کردم.
مقدمه 17
فصل اول | کلیات سالمندشناسی 19
مفهوم سالمندی 19
اصطلاحات سالمندی 19
حقوق سالمندی 21
انواع خشونت علیه سالمندان 22
انواع خشونت روانی 22
منابع 24
فصل دوم | جنبههای اجتماعی سالمندی 25
مقایسه کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه از جنبههای اجتماعی سالمندی 25
نگرش به سالمندی 25
اهمیت سالمندشناسی در دندانپزشکی 26
سالمندی در جهان 26
مسئله سالمندی جمعیت (Population Aging) 27
علل سالمند شدن جمعیت 27
شاخص سالمندی (Aging index) 29
ساختار سنی (Age structure) 29
تقسیمبندی سالمندان براساس ویژگی و توانایی فیزیکی 29
سالمندی در ایران 30
اثرات سالمندی بر اجتماع 31
هزینههای بخش سلامت و افزایش جمعیت سالمندی 31
روند تصاعدی هزینههای درمانی دوره سالمندی 31
بار اقتصادی بیماریها 31
حفظ تندرستی سالمندان 32
پیامهای بهداشتی برای حفظ سلامتی سالمندان 32
جلوگیری از پیری زودرس 33
کیفیت زندگی (8) 33
شاخص ارزیابی سلامت دهان سالمندان ( Geriatric Oral Health Assessment Index (GOHAI)) 34
عناصر اساسی QOL(quality of life) 34
عوامل زوال QOL 35
پیشگیری از حوادث در سالمندان 35
منابع 36
فصل سوم | هزینههای خدمات بهداشتی 37
هزینههای خدمات بهداشتی درمانی سالمندان 37
بهداشت سالمندان 38
هزینههای مراقبت از سالمندان 38
ابعاد خدمات 39
راهکارهایی برای ارتقاء کیفیت زندگی سالمندان 40
منابع 41
فصل چهارم | بهداشت روان و ارتباط با سالمند 43
اختلال در سلامت روان سالمند 43
علائم اختلال در سلامت روان سالمند 44
برخی عوامل که باعث اختلال در سلامت روان میشوند 44
دموگرافی افراد مسن با بیماری روانی 44
1. دمانس یا زوال عقل (Dementia ) 45
آلزایمر 45
پارکینسون 48
2. افسردگی 49
افسردگی ماژور(Major depression disorder) 50
3. اختلالات مصرف مواد 51
آرام بخشها و خوابآورها 51
اپیوئیدها 52
الکل 52
4. اسکیزوفرنی و دیگر اختلالات سایکوتیک 54
اسکیزوفرنیا (Schizophrenia) 54
5. اختلالات اضطرابی 56
انواع اختلالات اضطرابی 56
اختلال اضطرابی فراگیر GAD 56
اختلال وسواسی جبری OCD 57
فوبیا 57
بیماری پانیک 58
اختلال اضطرابی پس از ضایعه روانی PTSD 59
زروستومی ناشی از داروهای سایکوتروپیک 60
اختلال روانی، سلامت دهان، تغذیه 61
اختلالات روانی و درگیری TMJ 63
اختلالروانی و تروماهای غیر ارادی 63
منابع 64
فصل پنجم | فارماکولوژی سالمندی 67
فارماکولوژی سالمندی 67
مشکلات رایج مرتبط با مصرف دارو دربین سالمندان 67
تداخلات دارویی 68
معیار Beers (2) 68
تبعیتنکردن از دستور پزشک و خودداری از مصرف دارو 68
تعریف تبعیت از دارو 68
چند دارویی ( Polypharmacy) 69
تعریف 69
مشکلات مرتبط با چند دارویی 69
تغییرات مرتبط با فارماکودینامیک 70
تغییرات مرتبط با فارماکودینامیک 71
لیست داروهای شایع مصرفی در سالمندان 72
منابع 100
فصل ششم | سندرمها و بیماریهای شایع 101
تغییرات کلی بدن در روند افزایش سن 101
سندرومهای مطرح در سالمندی 103
تغییرات فیزیولوژیک در طی پروسه افزایش سن 103
کاردیووسکولار 103
Gastrointestinal 105
سیستم کلیه و مجاری ادراری 106
سیستم تنفسی 107
سیستم دفع ادرار 108
کبد 108
سیستم اندوکرین 109
سیستم ایمنی 109
سیستم خونرسانی 110
سیستم عصبی 110
سیستم عضلانی- اسکلتی 111
تغییرات دستگاه پوششی (پوست) 113
بیماریهای عفونی 116
HIV 116
آنفلوانزا 116
پنومونی 116
ازدیاد فشار خون 118
اختلال دفع ادراری 119
اختلالات تنفس مرتبط با خواب 119
تغییرات سالمندی در دهان 126
تغییرات دندانی 126
تغییرات پریودنتال 127
تغییرات درعملکرد نرمال دهان 129
تغییرات مخاطی 130
عفونت کووید19 در سالمندان 131
منابع 135
فصل هفتم | درمانهای دندانپزشکی در سالمندان 137
تدابیر دندانپزشکی 137
گرفتن تاریخچه 137
معاینه کلینیکی 137
دستورالعملهای کلی درمان 138
درمان ضایعات مخاطی 139
زخمهای تروماتیک 139
لیکن پلان ( Lichen planus ) 140
واکنش لیکنوئید ( Lichenoid reaction ) 141
هایپرپلازی پاپیلاری (Papillary hyperplasia) 142
اپولیس فیشوراتوم (Epulis Fissuratum) 143
کاندیدیازیس (Candidiasis) 143
پمفیگوئید 145
پمفیگوس ولگاریس 146
هرپس 146
عفونت راجعه واریسلازوستر 147
درمانهای اندودنتال 148
تغییرات ناشی از سن در پالپ 148
شکایت اصلی 149
یافتههای subjective 149
معاینات objective 150
معاینات رادیوگرافیک 150
ضایعات و بیماریهای علامت دار غیروابسته به درمانهای endodontic 151
پوزیشن بیمار و تعداد جلسات مورد نیاز در درمانهای اندودنتیک 151
بیحسی 152
ایزولاسیون 153
طول کارکرد 153
داروهای داخل کانال 153
دندانهای دارای روکش 153
درمان مجدد 154
تغییر رنگهای دندانی 154
دندانهای پایۀ اوردنچر 155
ملاحظات پس از جراحی اندودنتیک 155
بیماری و درمانهای پریودنتال در افراد مسن 155
اتیولوژی 156
طرح درمان 157
پیشگیری از بیماریهای پریودنتال و حفظ سلامت پریودنتال در سالمندان 158
مواد ضد پلاک 159
درمانهای ترمیمی در سالمندان 161
کموپروفیلاکتیک 162
ملاحظات دارویی 167
ملاحظات و تدابیر دندانپزشکی سیستمیک 168
ازدیاد فشارخون 168
قلبی عروقی 168
مشکلات انعقادی 169
پروفیلاکسی آنتی بیوتیک 171
منابع 172
فصل هشتم | بیدندانی 175
تأثیر بیدندانی روی تغذیه 176
4 فاکتور مؤثر در انتخاب نوع رژیم غذایی و وضعیت تغذیهای 177
مسئله تحلیل ریج آلوئولار بعد از کشیدن دندانها 177
استفاده از دنچر در سالمندان 178
عوامل موثر بر شکلگیری پلاک بر روی دنچر 178
مشکلات استفاده از دنچر 178
فاکتورهای اتیولوژیک دنچر استوماتیت 179
استوماتیت کاندیدیایی 179
فاکتورهای دندانی و پروتزی اثر گذار بر کیفیت زندگی (OHRQOL) 179
منابع 183
دسته بندی موضوعی | موضوع فرعی |
علوم پزشكي |
پزشكي
|